درس شش – ویژگی ها و محدودیت های راننده – دید (۱)
محدودیت دید راننده
در ادامه بحث ویژگی ها و محدودیت های راننده، محدودیت های دیداری راننده نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. زیرا ۹۰ درصد اطلاعاتی که راننده مورد استفاده قرار می دهد، به صورت دیداری است. از این رو چندین درس به مساله دید راننده اختصاص داده شده است. در این درس به دو مولفه دید راننده پرداخته می شود و در درس های بعدی مولفه های دیگر مورد بررسی قرار می گیرد.
حدت بینایی (تیزبینی)، شناخته شده ترین مولفه دید مربوط به رانندگی است اما دیگر مولفه های آن نیز به همان میزان حائز اهمیت هستند. مولفه های دید راننده عبارتند از:
- حِدت بینایی (تیزبینی) : توانایی دیدن جزییات از یک فاصله
- حساسیت کنتراست : توانایی تشخیص تفاوت های اندک در روشنایی بین یک شی و پس زمینه آن
- دید پیرامونی: توانایی تشخیص اشیا که خارج از محدوده دید دقیق چشم قرار دارد.
- جابه جایی در عمق: توانایی تخمین سرعت وسایل نقلیه دیگر از طریق نرخ تغییر زاویه دیدی که وسیله نقلیه در چشم ایجاد می کند.
- جستجوی دیداری: توانایی جستجوی تغییرات سریع مسیر راه برای جمع آوری اطلاعات
حدت بینایی (Visual Acuity)
حدت بینایی نشان می دهد که راننده با چه کیفیتی جزییات را از یک فاصله می بیند و این توانایی برای زیرفعالیت های راهنمایی و هدایت که نیاز به خواندن علامتها و شناسایی اشیا در مسیر دارد، لازم است.
در شرایط ایده آل، در روشنایی روز، با متونی که کانتراست بالایی دارند ( سفید یا سیاه) و زمان نامحدود، یک فرد با تیزبینی ۲۰/۲۰، دارای دید نرمال است و می تواند حروف با زاویه ۵ دقیقه از قوس را بخواند.
این بدین معنی است که با توجه به علایم ترافیکی، یک فرد با دید ۲۰/۲۰ به سختی می تواند کلماتی را با ارتفاع یک اینچ (۲٫۵ سانتی متر) در فاصله ۵۷ فوتی ( ۱۷٫۴ متر) از تابلو و کلماتی با ۲ اینچ (۵ سانتی متر) ارتفاع و در فاصله ۱۱۴ فوتی ( ۳۵ متری) از تابلو بخواند. یک فرد با دید ۲۰/۴۰ نیاز به کلماتی با ارتفاع دوبرابر از فاصله ای مشابه دارد. این نشان می دهد که شرایط واقعی رانندگی معمولا شرایط ایده آل نیست و دید راننده با توجه سن تغییر می کند. تیزبینی راننده معمولا کمتر از ۵۷ فوت در هر اینچ ارتفاع کلمات در فونت علایم راهنمایی جاده ها، فرض می شود.
حساسیت کانتراست (Contrast Sensitivity):
حساسیت کانتراست، معمولا اثر بزرگتری بر وقوع تصادف نسبت به تیزبینی دارد. حساسیت کانتراست، توانایی تشخیص تفاوت های اندک در روشنایی بین اشیا و پس زمینه آن هاست. هرچه روشنایی شی کمتر باشد، کانتراست مورد نیاز برای دید شی بیشتر است. شی هدف، می تواند جدول، مصالح ساختمانی بر روی سطح جاده یا یک عابر باشد.
تیزبینی خوب، به معنی داشتن حساسیت کانتراست خوب نیست. برای افرادی با استاندارد تیزبینی ۲۰/۲۰، فاصله مورد نیاز در اشیا غیربازتاب دهنده در شب، با ضریبی بین ۵ تا ۱ تغییر می کند. رانندگانی با دید نرمال و حساسیت کانتراست ضعیف، ممکن است به شی با کانتراست پایین قبل از تشخیص آن بسیار نزدیک شوند.
به طور کلی عابران پیاده میزان دیده شدن خود در شب توسط رانندگان را بیش از حد برآورد می کنند. به طور متوسط، رانندگان عابران پیاده را در نصف فاصله ای که عابر پیاده تصور می کند، می بینند.
طراحی اجزای راه مطابق با شرایط بینایی راننده، به تطبیق بیشتر اجزای مرتبط با ایمنی راه کمک می کند. همانطور که گفته شد دانستن ویژگی های راننده برای عابرین پیاده نیز حیاتی است.
به دیگر مولفه های دید یعنی دید پیرامونی، جابه جایی در عمق و جستجوی دیداری در درس بعدی پرداخته می شود.
تجربه شما در مورد تیزبینی یا حساسیت کانتراست در مسیر چیست؟ عابرانی که لباس های تیره در شب می پوشند و در حاشیه خیابان قدم می زنند یا سرعت کاه ها و برآمدگی های عرضی در مسیر که ناگهان زیر چرخ های اتومبیل حس می شوند، زیرا همرنگ سطح جاده هستند.
منبع: آشتو
- دوره آنلاین آموزشی ایمنی راه و حمل و نقل جاده ای
- مثالی برای شروع دوره آموزشی ایمنی راه
- درس یک – نقش انسان در بروز سوانح رانندگی
- درس دو – مقدمه ای بر ماتریس هادون
- درس سه – مدل فعالیت رانندگی
- درس چهار- ویژگی ها و محدودیت های راننده – پردازش اطلاعات
- درس پنج – ویژگی ها و محدودیت های راننده – انتظارات راننده
- درس شش – ویژگی ها و محدودیت های راننده – دید (۱)
- درس هفت – ویژگی ها و محدودیت های راننده – دید پیرامونی
- درس هشت– ویژگی ها و محدودیت های راننده – جا به جایی در عمق
- درس نه – ویژگی ها و محدودیت های راننده – جستجوی دیداری
- درس ده – ویژگی ها و محدودیت های راننده – زمان دریافت- واکنش