دستورالعمل نحوه شناسایی و اولویت بندی نقاط پرتصادف راهها
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، «دستورالعمل نحوه شناسایی و اولویت بندی نقاط پرتصادف راهها» مصوب نشست ۵۸ مورخ ۱۳۹۳/۱۲/۱۸ کمیسیون ایمنی راههای کشور جهت اقدام لازم، از سوی وزیر راه و شهرسایز به اعضای کمیسیون ایمنی راههای کشور و استانداران محترم و رؤسای کمیسیون مدیریت اجرایی ایمنی حمل ونقل استانی ابلاغ شد.
این دستورعمل به شرح زیر است:
«دستورالعمل نحوه شناسایی و اولویت‌بندی نقاط پرتصادف راهها»
ماده ۱- تعاریف
در این دستورالعمل، اصطلاحات و واژه‌های زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱-۱-تصادف: رویدادی اتفاقی در حین رانندگی در جاده برای یک وسیله نقلیه متحرک به تنهایی (مانند واژگونی، خروج از محور و… و.) یا بین یک وسیله نقلیه با عوامل دیگر (مانند وسیله نقلیه دیگر یا عابر و …) است که سبب بروز خسارت جانی یا مالی یا هر دو به کاربران راه یا افراد واقع در حاشیه راه میشود.
۱-۲-تصادف خسارتی: تصادفی که پیامد آن فقط وقوع خسارت مالی باشد (مستند به گزارش پلیس راه).
۱-۳-تصادف جرحی: تصادفی که پیامد آن جراحت توام با اعزام به بیمارستان حداقل یک نفر باشد (مستند به گزارش پلیس راه).
۱-۴-تصادف فوتی: تصادفی که پیامد آن فوت حداقل یک نفر باشد (مستند به گزارش پلیس راه).
۱-۵-نقطه دارای تصادف: نقطه‌ای از راه یا قطعه‌ای حداکثر به طول ۳۰۰ متر که در آن حداقل یک تصادف خسارتی یا جرحی یا فوتی اتفاق افتاده باشد.
۱-۶-شاخص تصادفات: عددی است که برای یک نقطه دارای تصادف از یک راه و در دوره زمانی مطالعه مطابق این دستورالعمل محاسبه میشود.
۱-۷-نقطه پرتصادف: نقطه دارای تصادف که مقدار عدد شاخص تصادفات آن نقطه از میانگین عددی این شاخص در سطح شبکه راههای کشور بیشتر یا مساوی آن باشد.
۱-۸-تیم استانی: تیمی مرکب از نمایندگان فرماندهی پلیس راه، اداره کل حمل‌ونقل و پایانه‌ها و اداره کل راه‌و شهرسازی استان (مدیریت تیم با اداره کل راه و شهرسازی استان میباشد).
۱-۹- کارگروه ویژه تعیین و اولویت‌بندی:کارگروه شامل نمایندگان رسمی فرماندهی پلیس راه راهور ناجا، دبیرخانه کمیسیون ایمنی راههای کشور، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای (هماهنگ‌کننده).
۱-۱۰- سازمان: سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای
تبصره- با توجه به تعاریف ارائه شده در این دستورعمل، از این پس در کلیه اسناد و مکاتبات رسمی به جای واژه‌های پرحادثه، حادثه‌خیز و سانحه‌خیز از واژه «پرتصادف» استفاده شود.
ماده ۲- مبانی و محدوده کاربرد
۲-۱-فرآیند شناسایی و اصلاح نقاط پرتصادف دو فرآیند اصلی و کاملاً مجزا میباشد و این دستورعمل صرفاً محدود به شناسایی و اولویت بندی نقاط میباشد.
۲-۲- نقاط پرتصادف فارغ از نوع، ماهیت و علل وقوع تصادفات، مطابق این دستورعمل شناسایی و اولویت‌بندی
می‌شوند.
۲-۳- وجود یا عدم وجود مشکلات مهندسی راه، لزوماً دلیلی بر پرتصادف بودن یا نبودن آن نقطه نمی‌باشد (و بالعکس). به بیان دیگر، منشاء نقطه پرتصادف ممکن است وجود مشکلات مهندسی راه نباشد.
۲-۴- حوزه کاربرد این دستورالعمل راههای برون شهری است، لیکن امکان بکارگیری و تعمیم برای خیابان‌ها یا بزرگراه‌های شهری را نیز دارا میباشد.
ماده ۳- فرایند شناسایی و اولویت‌بندی نقاط پرتصادف راهها
فرآیند شناسایی و اولویت‌بندی نقاط پرتصادف راهها عبارت است از:
۳-۱- ثبت، تدقیق (اعتبار سنجی و تکمیل اطلاعات)، تنظیم و بهروزرسانی ماهانه فهرست نقاط دارای تصادف در سطح شبکه راههای استان توسط تیم استانی.
۳-۲- تنظیم فهرست نقاط دارای تصادف که حداقل ۲ تصادف فوتی یا ۳ تصادف جرحی یا ۱ تصادف فوتی بعلاوه ۲ تصادف جرحی در دوره زمانی حداکثر تا ۳ سال قبل از شروع هر دوره شناسایی و اولویت‌بندی داشته باشند و سپس محاسبه شاخص تصادفات برای تمامی این نقاط در سطح شبکه راههای استان توسط تیم استانی.
۳-۳- تکمیل فرم شناسنامه نقطه دارای تصادف (فرم پیوست این دستورعمل) توسط تیم استانی برای تک تک نقاط فهرست بند ۳-۲ و ارسال اطلاعات فرم‌های تایید شده به سازمان در دوره‌های زمانی مشخص ۳ سال برای شناسایی و اولویت‌بندی.
تبصره ۱- چنانچه در بین دوره زمانی ۳ ساله مذکور، نقاط جدیدی با تصادفات متعدد (به ترتیبی که در بند ۳-۲ تعریف شده است) شناسایی شوند، بنا به ضرورت و تشخیص کمیسیون مدیریت اجرایی ایمنی حمل‌ونقل استان، موارد به صورت ویژه همراه با فرم شناسایی تکمیل شده به سازمان ارسال شود تا در خصوص آنها حسب تشخیص کارگروه ویژه تعیین و اولویت‌بندی، بررسی و اعلام نظر شود.
تبصره ۲- اطلاعات ثبت شده در فرم شناسایی (فرم پیوست)، صرفاً شامل فهرست تصادفات به وقوع پیوسته پس از آخرین اقدام اصلاحی ارتقای ایمنی آن نقطه میباشد.
تبصره ۳- سازمان ظرف یک سال از ابلاغ این دستورعمل نسبت به پیاده‌سازی این دستورعمل در ذیل سامانه ثبت سوانح حمل‌ونقل کشور اقدام و از این‌رو، تیم استانی نسبت به ثبت روزانه کلیه تصادفات در سطح شبکه راههای استان در سامانه مذکور (اجرای بند ۳-۱) اقدام نماید.
۳-۴- تعیین مقدار میانگین شاخص تصادفات تمامی نقاط دارای تصادف، در سطح شبکه راههای کشور توسط کارگروه ویژه تعیین و اولویت‌بندی (مقدار میانگین تا دو رقم پس از اعشار، محاسبه و گرد میشود).
۳-۵- تهیه فهرست نقاط پر تصادف (نقاطی که مقدار عدد شاخص تصادفات آنها بزرگتر یا مساوی با میانگین شاخص تصادفات در سطح شبکه راههای کشور باشد) و اولویت‌بندی (نقاط پرتصادف بر اساس مقدار شاخص تصادف به صورت نزولی مرتب می‌شوند و نقاط دارای مقدار عددی شاخص بزرگتر در اولویت بالاتر قرار می‌گیرند) توسط کارگروه ویژه تعیین و اولویت‌بندی و اعلام نتیجه به کمیسیون ایمنی راههای کشور و ادارات کل راه و شهرسازی استانها جهت سیر مراحل مطالعه و تهیه راهکارهای اصلاحی.
ماده ۴- نحوه محاسبه شاخص تصادفات
مقدار شاخص تصادفات، برای دوره زمانی ثبت اطلاعات تصادفات، برای یک نقطه دارای تصادف مشخص از رابطه زیر محاسبه میشود:
عدد تا دو رقم پس از اعشار محاسبه و گرد میشود. در این رابطه:
= طول دوره زمانی سالانه جمع آوری و ثبت اطلاعات تصادفات (بر حسب سال).
= فاکتور شدت تصادف در نقطه دارای تصادف در دوره زمانی که از رابطه زیر محاسبه میشود:
که در آن = تعداد تصادف خسارتی، = تعداد تصادف جرحی و = تعداد تصادف فوتی در نقطه دارای تصادف در دوره زمانی میباشند.
= ضریب عملکردی راه که برای راه فرعی برابر ۲، برای راه اصلی با عملکرد استانی برابر ۴، برای راه اصلی با عملکرد ملی برابر ۶ و برای بزرگراهها و آزادراهها برابر ۸ منظور میشود.
تبصره ۱- ضرایب نوع راه توسط کارگروه تعیین و اولویت بندی حسب مطالعات و بررسیهای فنی میتواند بهروزرسانی شود.
تبصره ۲- در محاسبات مذکور، هر تصادف (چه خسارتی، جرحی و چه فوتی) فقط یک بار و بعنوان یک تصادف در قالب یکی از پارامترهای یا یا لحاظ میشود. بدیهی است تصادف زنجیرهای فقط یک تصادف محسوب می شود (مستند به گزارش پلیس راه).
تبصره ۳- منظور از عملکرد استانی و ملی در تعیین ضریب، همان راههای غیر شریانی و شریانی تعیین شده توسط سازمان میباشد.
تبصره ۴ – اعضای کمیسیون ایمنی راههای کشور موظفند بستر و زیرساختهای لازم برای تهیه آمار و اطلاعات مستخرج از داده‌های تصادفات خود را متناسب با روش و پارامترهای مورد نیاز برای محاسبه این شاخص ظرف مدت یک سال فراهم نمایند.
ماده ۵ – نحوه اقدام برای مطالعه و اصلاح نقاط پرتصادف
فرآیند مطالعه و اصلاح نقاط پرتصادف در راههای برون شهری توسط دستگاههای ذیربط به شرح ذیل میباشد:
۵-۱-فهرست نقاط پرتصادف شناسایی شده و مصوب ارسالی به ادارات کل راه و شهرسازی استانها توسط تیم استانی مجدداً بازدید و در مدت یک ماه نسبت به نصب علایم ویژه آشکارسازی نقاط پرتصادف اقدام شود.
۵-۲-نقاط فهرست مذکور به ترتیب اولویت مطابق«شرح خدمات انجام مطالعه نقطه پرتصادف راهها»، ضابطه شماره ۱-۴۱۲ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (ابلاغیه شماره ۸۹۸۶۳/۹۳ مورخ ۲۹/۷/۹۳) توسط ادارات کل راه و شهرسازی جهت مطالعه به مهندسان مشاور ذیصلاح واگذار میشود. این مطالعه باید پس از ابلاغ ظرف شش ماه انجام شود.
۵-۳-پس از انجام مطالعه و به تناسب راهکارهای پیشنهادی منتج از مطالعات، با اولویت راهکارهای زودبازده و کم‌هزینه اقدامات مقتضی توسط دستگاههای ذیربط (اعضای کمیسیون مدیریت اجرایی ایمنی حمل‌ونقل استان) اجرا می‌گردد. سایر مراحل همچون ارزیابی نتایج حاصله و بازخوردهای اصلاحی مطابق ابلاغیه شماره ۸۹۸۶۳/۹۳ مورخ ۲۹/۷/۹۳ انجام میشود.
تبصره ۱- در خصوص نقاط دارای تصادف که شاخص تصادفات آن نقاط از میانگین کشور پایین‌تر بوده و در فهرست نقاط پر تصادف قرار نمی‌گیرند، ضروری است تیم استانی در طی یک ماه نسبت به بازدید ایمنی و کنترل و تامین الزامات ایمنی راه به لحاظ علایم و تجهیزات ایمنی مقرر در آیین‌نامه ایمنی راهها اقدام نمایند.
تبصره ۲- اعتبارات مورد نیاز مطالعه و اقدامات اجرایی، مطابق اولویت منتج از مطالعات با پیگیری دستگاههای ذیربط (اعضای کمیسیون مدیریت اجرایی ایمنی حمل‌ونقل استان) از طریق اعتبارات ملی ابلاغی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به دستگاه اجرایی ذیربط و همچنین منابع استانی (استانداری‌ها) و سایر منابع ممکن تامین خواهد شد.
تبصره ۳- نظارت بر حسن اجرای اقدامات مقرر دستگاههای ذیربط راجع به مطالعه و اصلاح نقاط پرتصادف کلیه راههای استان و اطمینان از انجام اقدامات مقتضی تبصره ۱ این ماده بر عهده کمیسیون مدیریت اجرایی ایمنی حمل‌ونقل استان بوده و ارسال گزارش عملکرد شش ماهه به کمیسیون ایمنی راههای کشور بر عهده ادارات کل راه و شهرسازی استان میباشد.
تبصره ۴- این دستورعمل برای اجرا به مدت دو سال از تاریخ ابلاغ (دوره آزمایشی) لازم الاجرا خواهد بود و پس از آن کلیه اعضای کمیسیون ایمنی راهها موظفند بازخوردهای حاصل از اجرای آن را به دبیرخانه کمیسیون اعلام نمایند تا تصمیم لازم در مورد لزوم بازنگری یا تایید مجدد آن صورت گیرد.
دانلود دستورالعمل
عباس آخوندی
وزیر راه و شهرسازی
و رئیس کمیسیون ایمنی راههای کشور
دیگر مطالب نقاط پرتصادف
- نقاط پرتصادف جاده ای ۱۴۰۳
- دستورالعمل نحوه شناسایی و اولویت بندی نقاط پرتصادف راهها
- شرح خدمات انجام مطالعه نقطه پرتصادف راه ها
- ضوابط ارایه آمار و اطلاعات تصادفات راه ها
- آیین نامه تاسیسات ایمنی راه نشریه ۵-۲۶۷
- آیین نامه علایم ایمنی راه نشریه ۳-۲۶۷
- آیین نامه راه های ایران ۸۰۰
- آیین نامه ایمنی ابنیه فنی راه نشریه ۲-۲۶۷
- آیین نامه ایمنی راه طرح راه ایمن-نشریه ۱-۲۶۷ – نسخه جدید
- آیین نامه طرح هندسی راه های ایران نشریه ۸۰۰
- آیین نامه ایمنی راه در عملیات اجرایی نشریه ۷-۲۶۷
- قانون حریم راه ها
- بازنگری آیین نامه طراحی معابر شهری ۱۳۹۹
- مصوبات هیات دولت
- آیین نامه طراحی راه های شهری
- راهنمای ایمن سازی مدارس حاشیه راه ها
- راهنمای بازرسی ایمنی راه در ایران
- راهنمای ممیزی ایمنی معابر شهری
- آیین نامه ایمنی راه – حاشیه ایمن راه – نشریه ۴-۲۶۷ نسخه جدید
- راهنمای نگهداری از علایم و تجهیزات ایمنی راه نشریه ۳۷۰
- آیین نامه ایمنی بهره برداری نشریه ۶-۲۶۷
- آیین نامه تجهیزات ایمنی راه نشریه ۴-۲۶۷
- آیین نامه ایمنی راه و حریم نشریه ۱-۲۶۷
