مقدمه ای بر وضعیت ایمنی راه در جهان
در این درس به وضعیت ایمنی راه در جهان خواهیم پرداخت. برای آنکه بتوانیم ذهنیت مناسبی در مورد ایمنی راه داشته باشیم، ابتدا اطلاعاتی کلی در مورد آن بدانیم.
افراد برای تردد در شهرها، روستاها و رفتن از یک نقطه کشور به نقطه ای دیگر، مجبور به استفاده از وسایل نقلیه هستند. به نظر می رسد که وسایل نقلیه موتوری، حمل و نقل بار و مسافر را در سراسر جهان راحت تر کرده اند.
در کشورهای با درآمد متوسط، مالکیت و استفاده از حداقل یک اتومبیل در هر خانواده مساله ای عادی شده است. در کشورهای کم درآمد هم تعداد وسایل نقلیه به ازای هر خانواده در حال افزایش است.
معمولا بخشی از فضای هر خانه به پارکینگ اتومبیل اختصاص دارد. جاده های بین شهری، خیابان ها، کوچه ها و رمپ های پارکینگ های اختصاصی برای تردد وسایل نقلیه طراحی و ساخته می شوند.
استفاده از وسایل نقلیه اقتصاد شهری و روستایی را تحت تاثیر قرار داده است و ظرفیت انتقال بار و مسافر از طریق زمین به مسافت های دور، افزایش یافته است. فاصله مکانی محل کار و زندگی افزایش یافته است و انواع مدل های اتومبیل شخصی و وسایل نقلیه عمومی با استفاده از جاده ها و خیابان ها، مسافران و بار را جابه جا می کنند.
این قسمت از ماجرا، خوب است اما بخش بد یا نه چندان خوشایند استفاده از وسایل نقلیه، تعداد زیاد کشته ها و مجروحان در تصادفات این وسایل است. امکان حرکت با سرعت بالا و جرم زیاد وسیله نقلیه، در صورت بروز تصادف، صدمات جبران ناپذیری به بدن انسان وارد می کند. انرژی جنبشی ناشی از برخورد مستقیم وسیله نقلیه به بدن انسان یا برخورد دو وسیله نقلیه، از ظرفیت تحمل بدن انسان خارج است.
ایمنی راه در جهان
ایمنی راه یک معضل جهانی است که زندگی بشر را مخصوصا در کشورهای با درآمد کم و متوسط تحت تاثیر قرار داده‌است. سالانه بیش از یک میلیون نفر جان خود را در سوانح رانندگی در سراسر جهان از دست می‌دهند. تصادفات در جاده‌ها رخ می‌دهند اما دامنه تاثیر آن‌ها علاوه بر سیستم حمل‌ونقل، از سلامت تا اقتصاد جامعه را در بر میگیرد. طی نیم قرن گذشته تلاش‌های بسیاری برای پیشگیری از وقوع تصادفات صورت گرفته‌است، اما به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها حداقل در کشورهای با درآمد کم و متوسط کافی نبوده است.
آمارها نشان‌دهنده آن است که کشورهای با درآمد کم و متوسط راه طولانی برای کاهش تعداد کشته‌های تصادفات دارند، اما تجربه کشورهای موفق در زمینه ایمنی، با وجود درصد بالای وسایل نقلیه، این واقعیت را بیان می‌کند که تلفات تصادفات رانندگی با وجود افزایش تعداد وسایل نقلیه قابل کنترل است.
ایران در گروه کشورهای با درآمد متوسط قرار دارد و طی یک دهه گذشته با وجود افزایش قابل توجه وسایل نقلیه‌ی ثبت شده، تلفات ناشی از سوانح رانندگی کاهش داشته‌است. اما به طور کل تلفات تصادفات در جهان رو به افزایش است.
آمارها نشان می دهد که هنوز ایمنی راه در قرن بیست و یکم یک مشکل انسانی در سطح بین المللی است و کشور ما از این قاعده مستثنی نیست. در درس بعد به حلقه گم شده در ماتریس آقای هادون می پردازیم تا نقاط ضعف این رویکرد سیستمی به ایمنی راه را بهتر بشناسیم. به عبارت دیگر به این مساله می پردازیم چرا ماتریس هادون به تنهایی نتوانسته گره از مشکلات ایمنی راه باز کند؟
